چکیده :
بر تارک شعر و ادب فارسي انسان هايي درخشیدند که توانستند بر تاج مرصّع ادبیّات فارسی نگینی پُر بها بیفزایند و درخشش و تلألؤ آن را خیره تر سازند . آنان با ارادۀ راسخ ، همّتی نستوه و اندیشه ای روشن در بیداری و آگاهی انسانها کوشیده اند و با موشکافی و دقّت در اوضاع و احوال اجتمـاع به ذکـر ناروایی ها و کاستـی های جامعۀ خود پرداخته و تلاش کرده اند که موجی از امواج خروشان دشواری های دریای اجتماع را با پاروی بیان و شعر و سخن کنار بزنند و دردی از دردهای اجتمـاع را درمان نمایند . آنان با دردهای مشترک خلق بیگانه نیستند و با نیش قلم و زبان طنز خـود از شعـر و ادب به عنوان حربه ای جهت دفاع از رنجبران و زحمت کشان و نشان دادن محرومیّت های تودۀ مردم و اجتماع بهره می جویند . هدف آنان بالا بردن درک و بینش اجتمـاعی افراد جامعه است و حسّ مسؤولیّت اجتماعی با روح شاعر می آمیزد و او را در انجام رسالتی که نسبت به جامعه بر عهده دارد یاری می کند .
در میان این گونه ادیبان و سخنوران ، ابوتراب جلی « اندیشمند دزفول » توانسته است با اشعار اجتماعی، نوشته های طنز آمیز و قلم تیز خود به انجام این هدف نایل گردد هر چند که جهت تحقّق این آرمان چندی زندانی کشید و زهر ساواک چشید. او با روزنامۀ چلنگر و توفیق ـ دو روزنامۀ انتقادی طنز ـ همکاری داشته و مقالات و اشعار انتقادی در مبارزه، با ظلم و استبداد نوشته است .
در اشعار او شکایت از روزگار خود و گرایش به بیان رنج های محرومان و دردمندان منعکس شده است. زندگی مشقّت بار دهقان، کارگر، تودۀ محروم و طبقۀ زحمتکش جامعـه از زیـر ذرّه بیـن نگاه او پنهـان نمـانده و از دردهای خلق غافل نمی باشد.
در پایان از همکاری جناب آقای دکتر محمّدرضا سنگری و آقای حاج محمّد حسن عرب که با اینجانب در تهیّه این مقاله دلسوزانه همکاری نموده اند و نیز مرحوم حاج سیّدحسین حجازی که از دست نوشته های ایشان استفاده شده است، کمال تشکّر را دارم.
من ا...التّوفیق
زهرا خلفی
مدرّس دانشگاه آزاد اسلامی دزفول
مقدّمه :
یکی از نویسندگان و شاعران طنز پرداز و شیرین بیان تاریخ مطبوعات ایران، استاد ابوتراب جلی است. وی سالیان سال با قلم سحرآمیز خود در زمینه ی شعر و نثر فارسی آثار جاودانی به وجود آورده و موجب شورآفرینی در تاریخ ادبیات طنز ایران گردیده است.
استاد جلی بارها در مقاطع حسّاس سیاسی کشور، با شاعر استوار خود زبان گویای مردم عصر خویش بوده و این هنر موجب جاودانگی او گشته است.
در این مقاله ابتدا به شرح زندگی او از منابع مختلف و ذکر نمونه ای چند از اشعار و نوشته های او می پردازیم تا شاید بتوانیم از اندیشه این شاعر و نویسندۀ بیدار و آگاه جامعه که عمر گران بهای خود را در ستیزه با حکومت جائر و ستمگر گذراند و در روزگار خفقان در آگاهی دادن و بیداری خلق کوشید و در این راه محرومیّت کشید، تا اندازه ای مطلّع شویم.
:: موضوعات مرتبط:
مقالات ،
ابوتراب جلی،
،